E-Tourism και Ψηφιοποίηση το 2022: Τα Οφέλη του Ψηφιακού Μετασχηματισμού στους Κλάδους του Τουρισμού και της Φιλοξενίας nbinas@ied.eu 3 Μαΐου, 2022

E-Tourism και Ψηφιοποίηση το 2022: Τα Οφέλη του Ψηφιακού Μετασχηματισμού στους Κλάδους του Τουρισμού και της Φιλοξενίας

Ο κλάδος της φιλοξενίας, ή αλλιώς του τουρισμού, υπήρξε ένας κλάδος με σημαντική ετήσια ανάπτυξη τόσο σε έσοδα όσο και σε αφίξεις διεθνώς. Πάντως, η επιτυχία του κλάδου οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Κάτι στο οποίο, όμως, αξίζει να σταθούμε είναι πως ο τουρισμός υπήρξε πρωτοπόρος στην αξιοποίηση των εκάστοτε νέων ψηφιακών τεχνολογίων που εμφανίστηκαν και στην ψηφιοποίηση του κλάδου δημιουργώντας έτσι αυτό που ονομάζουμε “e-tourism”.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, τον οποίο επιτάχυνε η πανδημία, σαρώνει όλες επιχειρήσεις και κλάδους και όλοι οι τομείς της τουριστικής βιομηχανίες δεν μένουν ανεπηρέαστοι. Ποια είναι τα επίπεδα της ψηφιοποίησης του τουρισμού το 2022 και ποια είναι κάποια απ’ τα πλεονεκτήματα που προσφέρει;

Η συνεισφορά του τουρισμού διεθνή και Ελληνική οικονομία

Ο τουρισμός κατέχει ιδιαίτερη θέση τόσο στη διεθνή οικονομία αλλά και στις επιμέρους οικονομίες όπως αυτής της Ελλάδας, που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό απ’ αυτόν. 

Συγκεκριμένα, το 2019, μια χρονιά πριν την πανδημία του κορονοϊού που επηρεάζει σημαντικά ακόμη και σήμερα τον κλάδο, η συνεισφορά του τουρισμού στην Ελληνική οικονομία ανερχόταν στο 12,5% του ΑΕΠ της χώρας και στο 17,1% της απασχόλησης.

Ας ορίσουμε τον τουρισμό

Εν ολίγοις, ως τουρισμός ορίζεται οποιαδήποτε βραχυπρόθεσμη μετακίνηση ανθρώπων από το ένα μέρος στο άλλο. Υπάρχει, όμως, μια βασική προϋπόθεση. Η μετακίνηση αυτή πρέπει να γίνεται προς κάποιο μέρος διαφορετικό από τον τόπο που ζούνε.

Συνήθως, ο τουρισμός λαμβάνει τη μορφή ενός ταξιδιού αναψυχής όπου κάποιος πάει για να δει και να γνωρίσει ένα νέο (ή και γνώριμο) μέρος. Βέβαια, ο τουρισμός παίρνει και άλλες μορφές. 

Για παράδειγμα, ως τουρίστας θα μπορούσε να θεωρηθεί κάποιος που επισκέπτεται την χώρα μας για ιατρικούς λόγους. Δηλαδή, για να επισκεφτεί κάποια κλινική που ειδικεύεται στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει είτε για να εκμεταλλευτεί το  ενδεχόμενο μικρότερο κόστος της συγκεκριμένης θεραπείας. Άλλο παράδειγμα θα μπορούσε να είναι ένα επαγγελματικό ταξίδι στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Γενικά, σχεδόν οτιδήποτε θέλουμε να κάνουμε σε μια νέα χώρα ή πόλη με διάρκεια λιγότερο του ενός έτους εμπίπτει στον τουρισμό.

Το βέβαιο όμως είναι ένα. Η ψηφιοποίηση του τουρισμού (e-tourism) έχει κάνει τα ταξίδια, ειδικά αυτά σε διεθνείς προορισμούς, πιο εύκολα από ποτέ. Έτσι, όχι μόνο ταξιδεύουμε περισσότερο, αλλά και λόγω του διαδικτύου ανακαλύπτουμε συνεχώς και γωνιές της γης που δεν ελάμβαναν την αναγνώριση που τους άξιζε. Με λίγα λόγια, όταν δεκαετίες πριν τα ταξίδια αναψυχής ήταν μόνο για λίγους, κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους τους, πλεόν ο τουρισμός είναι για όλους.

Ο τουρισμός σε αριθμούς

Με την κατάσταση που ίσχυε τουλάχιστον και μέχρι και πριν την έναρξης της πανδημίας του 2020, μιλάμε για έναν τρομακτικό αριθμό τουριστών ετησίως. Αυτός ο αριθμός αυξανόταν σταθερά κάθε χρόνο φθάνοντας τους 1.464,3 εκατομμύρια τουρίστες το 2019.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι διεθνείς αφίξεις τουριστών πήγαν τριάντα χρόνια πίσω φτάνοντας τα επίπεδα των αρχών της δεκαετίας του 1990 με περίπου 400 εκατομμύρια ταξίδια. Για να το θέσουμε σε αριθμούς, τα ταξίδια και ο τουρισμός συνέβαλαν 9,17 τρισεκατομμύρια δολάρια στο παγκόσμιο ΑΕΠ το 2019. Αντίστοιχα, το ποσό αυτό μειώθηκε στα 4,6 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2020.

Οι κλάδοι που επωφελούνται απ’ τον τουρισμό και η συμβολή της ψηφιοποίησης

Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που εντάσσονται στον τουριστικό κλάδο και επωφελούνται σημαντικά από τους διεθνείς ταξιδιώτες (τουρίστες) κάθε χρόνο.

Για παράδειγμα, όταν κάποιος πρόκειται να ταξιδέψει μπορεί να συμβουλευτεί ένα ταξιδιωτικό γραφείο για να κλείσει τα ταξιδιωτικά εισιτήρια ή για εύρεση ξενοδοχείου. Αυτό βέβαια, γινόταν σε μεγαλύτερο βαθμό παλαιότερα όταν η ψηφιοποίηση του κλάδου δεν είχε πάρει ακόμη τις διαστάσεις που έχει πάρει σήμερα. Όμως, ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων δημιούργησε πλέον και ψηφιακά γραφεία ταξιδιών.

Φυσικά, απ’ τους κλάδους που δουλεύουν πολύ στενά με τον τουρισμό και επωφελούνται ιδιαίτερα απ’ αυτόν είναι και ο ταξιδιωτικός κλάδος όπως αεροπορικές, εταιρίες λεωφορείων ή τρένων. Βέβαια, τα παραπάνω αφορούν κυρίως το κομμάτι της προετοιμασίας ενός ταξιδιού που είναι ένα σχετικά μικρό κομμάτι. Οι τουρίστες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους θα πρέπει να πληρώσουν για τη διαμονή τους, τη διατροφή, τις καθημερινές τους μετακινήσεις, τη διασκέδαση και τις πιθανές επισκέψεις σε τοπικά αξιοθέατα. Έτσι, γίνεται προφανές ότι μιλάμε για μια ποικιλόμορφη βιομηχανία που αποτελεί σημαντικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης.

Βέβαια, για να γίνουν πραγματικότητα όλα τα παραπάνω, η ψηφιοποίηση του κλάδου και η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογίων. Ο ηλεκτρονικός τουρισμός (e-tourism) λειτουργεί τόσο ως διευκολυντής όσο και ως ενεργοποιητής πολλών απ’ των παραπάνω πτυχών του τουρισμού βοηθώντας τον να αναπτύσσεται διαρκώς. Όπως έγινε και σε πολλούς άλλους τομείς, η σημασία της ψηφιοποίησης έγινε κυρίως εμφανής κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Τι είναι ο ηλεκτρονικός τουρισμός (e-tourism);

Η γενικευμένη ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στην τουριστική βιομηχανία δημιούργησε τον ηλεκτρονικό τουρισμό. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους ερευνητές, ως ηλεκτρονικός τουρισμός ορίζεται η εφαρμογή των τεχνολογίων πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην τουριστική βιομηχανία. Αυτές οδηγούν στην ψηφιοποίηση των διαδικασίων και αλυσίδων αξίας στον ευρύτερο κλάδο του τουρισμού, της φιλοξενίας και της εστίασης.

Με άλλα λόγια, ο ηλεκτρονικός τουρισμός (e-tourism) είναι η διαδικασία ψηφιοποίησης ολόκληρου του τουριστικού τομέα και των υποδομών του. Η εξάλειψη της εποχικότητας, η αποτελεσματικότερη σύνδεση με τους πελάτες, οι αυξημένες κρατήσεις και τα μεγενθυμένα έσοδα είναι μερικά από τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ο ηλεκτρονικός τουρισμός.

Πάντως, η δομή και οι αρχές της τουριστικής βιομηχανίας έχουν αλλάξει ριζικά με τη χρήση του διαδικτύου. Οι καταναλωτές-τουρίστες μπορούν πλέον να επιλέγουν με περισσότερο ελευθερία τον προορισμό τους, να συγκρίνουν τις τιμές μόνοι τους αλλά και να διαχειρίζονται τις οικονομικές τους συναλλαγές.

Στα χέρια των τουριστικών επιχειρηματιών, η ΤΠΕ και το Διαδίκτυο αποδείχτηκαν στρατηγικά εργαλεία για τη βελτίωση της τοποθέτησης των τουριστικών τους εγκαταστάσεων.

Τεχνολογίες ηλεκτρονικού τουρισμού και τα πλεονεκτήματά τους

Διάφορες ψηφιακές τεχνολογίες διαμορφώνουν τον κλάδο της τουρισμού και της φιλοξενίας εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, η ψηφιοποίηση του κλάδου έχει αποκτήσει νέο νόημα πρόσφατα, ειδικά στην εποχή του COVID.

Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε, το 93% των επιχειρήσεων στον κλάδο της φιλοξενίας απάντησαν ότι σχεδιάζουν να κάνουν περισσότερες επενδύσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους. Με τον τρόπο αυτό, υπογράμμισαν την ανάγκη ολοκλήρωσης της ψηφιακής μετάβασης για την επιβίωση των τουριστικών επιχειρήσεων στην ψηφιακή εποχή, ειδικά όταν διανύουμε μια άνευ προηγουμένου κρίση υγείας. 

Οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με τον τουριστικό κλάδο φαίνεται πως κατανοούν τα πλεονεκτήματα της ψηφιοποίησης καθώς και την ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις στον ηλεκτρονικό τουρισμό (e-tourism).  

Τρεις ψηφιακές τεχνολογίες για την ψηφιοποίηση του τουρισμού

Η τεχνολογία των φορητών συσκευών

Ο πολλαπλασιασμός της χρήσης των smartphone την τελευταία δεκαετία προκάλεσε σημαντικές αλλαγές και στον κλάδο του τουρισμού.

Κάποιος τουρίστας μπορεί πλέον να κλείσει εισιτήρια από την άνεση του σπιτιού του επηρεάζοντας έτσι και μεταβάλλοντας τον τρόπο λειτουργίας των ταξιωτικών πρακτόρων. Με την εξέλιξη της κινητής τηλεφωνίας και με τη χρήση μόνο ενός smartphone, κάποιος μπορεί εύκολα πλέον να κάνει μόνος του τη δουλειά ενός ταξιδιωτικού πράκτορα και ουσιαστικά να τον αντικαταστήσει.

Για παράδειγμα, πλέον υπάρχουν πλατφόρμες εύρεσης και κράτησης καταλυμάτων που διαδόθηκαν ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια όπως η Booking και η Airbnb. Επιπλέον, υπάρχουν ιστότοποι, όπως το Τripadvisor με πληροφορίες σχετικά με όλα όσα θα ήθελε κάποιος ταξιδιώτης να γνωρίζει στον τόπο που επισκέπτεται. 

Πλέον, με τη χρήση μόνο ενός έξυπνου κινητού κάποιος ταξιδιώτης μπορεί να βρει τα καλύτερα τοπικά εστιατόρια, ξενοδοχεία, καθώς και τα αξιοθέατα και τις δραστηριότητες που αξίζει κάποιος να κάνει. Έτσι, η τεχνολογία μας επιτρέπει να προγραμματίσουμε αξέχαστες διακοπές με βάση τα ενδιαφέροντα μας και σε πιο προσιτές τιμές από ποτέ.

Οι τεχνολογίες κινητής τηλεφωνίας διαμορφώνουν τον τρόπο που ταξιδεύουμε αλλά και τον τρόπο που λειτουργούν οι επιχειρήσεις του τουρισμού. Έτσι, είναι απαραίτητο οι επιχειρηματίες του κλάδου να γνωρίζουν που πηγαίνει η τεχνολογία στον τομέα τους για να κάνουν τις αλλαγές που απαιτούνται για να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τα οφέλη της ψηφιοποίησης

Η Επαυξημένη Πραγματικότητα (AR) και η Εικονική Πραγματικότητα (VR)

Πρόκειται για δύο νέες τεχνολογίες που γίνονται ολοένα και πιο προσιτές στους καταναλωτές. Πολλές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να ενσωματώνουν την Επαυξημένη Πραγματικότητα (AR) και την Εικονική Πραγματικότητα (VR) στις καθημερινές τους δραστηριότητες, καθώς συνδράμουν θετικά στην αύξηση του ηλεκτρονικού τουρισμού (e-tourism). Σε μια τόσο ανταγωνιστική και ακμάζουσα βιομηχανία, η χρησιμοποίηση μιας τεχνολογία αιχμής μπορεί να προσελκύσει σημαντικά περισσότερους πελάτες.

Οι νέες τάσεις ψηφιακής καινοτομίας όπως η επαυξημένη πραγματικότητα (AR) και η εικονική πραγματικότητα (VR) προσφέρουν στους ταξιδιώτες μια αξέχαστη εμπειρία. Τα ξενοδοχεία έχουν αρχίσει να αγκαλιάζουν την τεχνολογία της εικονικής πραγματικότητας (VR) για να δείξουν τα δωμάτιά τους σε δυνητικούς πελάτες, καθώς είναι ελκυστικότερο μέσο από μια φωτογραφία ή ένα βίντεο.

Επιπλέον, η εικονική πραγματικότητα επιτρέπει στους ανθρώπους να «ταξιδεύουν» την υδρόγειο από το σαλόνι τους χρησιμοποιώντας ειδικά γυαλιά VR που τους επιτρέπουν να επισκέπτονται οποιοδήποτε μέρος επιθυμούν. Κάποιος μπορεί να έχει όλες τις παραπάνω εμπειρίες ταξιδιού από το σπίτι και το σημαντικότερο χωρίς να χρειάζεται να πληρώσει μια περιουσία.

Τεχνολογία ανέπαφων πληρωμών (Fintech)

Η τεχνολογία ανέπαφων συναλλαγών συγχωνεύει τις απλές και καθημερινές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες με την τεχνολογία. Είναι η τρέχουσα τάση στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η οποία, με τη σειρά της, φέρνει σημαντικά πλεονεκτήσμα στον ηλεκτρονικό τουρισμό.

Ως τεχνολογία του ψηφιακού τουρισμού, το fintech διευκολύνει τις πληρωμές σε ταξίδια στο εξωτερικό. Οι τουρίστες μπορούν γρήγορα να ανταλλάξουν τα χρήματά τους με τοπικά νομίσματα στα ψηφιακά τους πορτοφόλια σε τιμές της αγοράς οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Σημαντικό επίσης είναι πως το Fintech επιτρέπει μετακίνηση χρημάτων άμεσα από τον έναν λογαριασμό στον άλλο, συχνά χωρίς τέλη.

Οι ανέπαφες πληρωμές δεν ήταν κάτι νέο, αλλά αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ειδικά κατά τη διάρκεια του COVID, οι ανέπαφες πληρωμές βοήθησαν τους ταξιδιώτες να αποφεύγουν τις συναλλαγές με μετρητά και να πληρώνουν με ασφάλεια.

Συμπεράσματα

Ο τουριστικός τομέας είναι γνωστός για την καινοτόμα προσέγγισή του όσον αφορά την ψηφιοποίηση του κλάδου για την καλύτερη εξυπηρέτηση του συνεχώς αυξανόμενου αριθμού των διεθνών ταξιδιωτών. 

Οι εξελίξεις στην τεχνολογία αλλά και οι νέες ανάγκες που προέκυψαν από την πανδημία άλλαξαν άρδην τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων στον κλάδο του τουρισμού και της φιλοξενίας, το πως αυτές πλέον βλέπουν την τεχνολογική ενσωμάτωση, αλλά και τον τρόπο με το οποίο οι τουρίστες πλέον ταξιδεύουν.

 Συνεπώς, η ενίσχυση των επενδύσεων στις τεχνολογίες που, όχι μόνο επιτρέπουν αλλά και ενισχύουν τον ηλεκτρονικό τουρισμό στις καθημερινές επιχειρηματικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων του κλάδου, είναι το εισιτήριό τους για να επιβιώσουν του ψηφιακού μετασχηματισμού και να ανταποκρίνονται πλέον καλύτερα στις αυξανόημενες απαιτήσεις του σύγχρονου τουρισμού.

Αν αναζητείτε και εσείς τρόπους αξιοποίησης των νέων τενχολογιών για την ψηφιοποίηση της επιχείρησης σας, επικοινωνήστε μαζί μας ή γίνετε μέλη της κοινότητας στο Πάρκο Καινοτομίας JOIST